Werkvoorbereider Ron: “Zonder retourbemaling zouden bouwkuipen onder water komen te staan”

Ze komen eraan, de drie ongelijkvloerse kruispunten bij Kronenburg, Zonnestein en Sportlaan. Later dit jaar worden ze daadwerkelijk gebouwd. Maar nu al zijn bij Kronenburg en Zonnestein de voorbereidingen in volle gang. En vergelijkbaar werk bij Sportlaan start binnenkort.

Dat er ‘iets’ op komst is, is goed te zien. Werkterreinen zijn ingericht, overal zijn bouwers in de weer, en op diverse plekken liggen bouwmaterialen klaar en grommen de graafmachines.

Waterafsluitende laag

Op een winterse maandagmorgen gaan we langs de Tulpenburg op mini-excursie met Ron van der Heijden. Samen met collega Marcel van der Broek is hij werkvoorbereider bij hoofdaannemer VITAL.

Op hun bordje ligt momenteel iets dat erg ingewikkeld lijkt, alleen al in naam: ‘retourbemaling’. Maar Ron legt alles helder uit, en laat zien hoe dit staaltje civiele techniek er in de berm en in het water uitziet.

“We maken straks de nieuwe kruispunten in diepe bouwkuipen”, begint hij zijn verhaal. “Die graven we uit vanaf het maaiveld. Op zo’n zes meter diepte stuiten we op een natuurlijke waterafsluitende laag. Deze laag grond houdt het grondwater eronder tegen. Wij graven door die laag heen.”

Spanning en sensatie

Het grondwater, dat tegen de laag aandrukt, heeft een bepaalde spanning. En zomaar door de laag heen graven, zonder maatregelen vooraf, zou leiden tot ‘spannende’ taferelen, vervolgt Ron: “Dan zou de bodem open barsten en de kuip onder water komen te staan…”

De techniek om dit te voorkomen is retourbemaling. In de grond rond de bouwkuip brengen de bouwers buizen in de grond en hangen daar ‘retourleidingen’ in. “Met pompen halen we het water uit de diepe grond. En via de leidingen brengen we het naar plekken in de buurt, ‘retourbronnen’, zo’n 115 in totaal. Het woord ‘retour’ betekent dat het water wordt teruggebracht in dezelfde grondlaag, op een andere plek. Hierdoor blijft het grondwaterpeil gelijk.”

De retourbemaling gebeurt langs de Tulpenburg, de Saskia van Uylenburgweg en de Olympiadelaan. Ron wijst naar het water: “Kijk, daar ligt een deel van de leidingen. Vanuit de bouwkuipen leggen we die in het oppervlaktewater, soms onder een weg door. En hier zie je ook meteen een aantal retourbronnen. Die steken zo’n anderhalve meter uit de grond.”

Eerst pompen, daarna herstellen

Het maken van de retourbemalingsinstallaties duurt op de drie locaties tot pakweg eind mei. En daarna mogen ze laten zien wat ze kunnen. “Ze blijven tijdens de hele aanleg van de betonvloeren in de kruispunten pompen”, kondigt Ron aan. “Voor Kronenburg en Zonnestein is dat tot eind oktober. Bij Sportlaan tot eind december. Daarna halen we alles weer weg en maken we de straten en bermen weer netjes.”

Een heel circus al met al. Zou het wegpompen van het water in een sloot of een vijver niet eenvoudiger zijn? “Dat kan niet”, antwoordt Ron, “want het grondwater is zout. Dat kunnen we niet zomaar lozen, want in sloten en vijvers zit meestal brak water. Dat zit tussen zout en zoet in.”

Op deze manier dus maar. En Ron en zijn collega’s beseffen zich heel goed dat het voor de direct-omwonenden geen pretje is. “Ik heb met een aantal mensen inmiddels gesproken, zowel telefonisch als persoonlijk. Helaas waren enkele bewoners niet tijdig geïnformeerd. Door een fout bij de verspreider ontvingen zij de informatiebrief te laat. Dus toen we begonnen met het werk, kwam dat voor hen als een verrassing. Inmiddels is iedereen op de hoogte, en ik ben altijd bereid om mensen te woord te staan.”

Gesprekspartners ná werktijd, bij Ron thuis in Zwanenburg, zijn tienerzoons Aron en Maarten en vrouw Giovanna. En ook in zijn privétijd heeft Ron geen watervrees. Want zijn grootste hobby is kajakken.